!פסח שמח

İlkbaharın kendini hissettirdiği günlerde, insanlar coşkularını Ergenekon Bayramı, Nevruz, Paskalya gibi etkinliklerle gösteriyor. Kültürel çeşitliliğimiz adına, bu yazıda Yahudi dostlarımızın Hamursuz Bayramından bahsetmek istiyorum. İbranice "Pesah" veya "Hag Ha-Aviv", Bahar Bayramı diye anılan, Fısıh veya Hamursuz Bayramı, bu yıl 27 Mart- 4 Nisan arasında kutlanacak. "Mutlu Pesah Bayramı!" İBRANİCE ÖĞRENME MACERASI Antalya'da çalışırken hafta sonları turist rehberliği yapardım. O zamanlar İsrail'den çok grup gelirdi. Turlarda hep tekrarlanan konuşmalardan birkaç İbranice kelime kapmıştım. Yeni bir yabancı dil öğrenmenin beyin için en iyi egzersiz olduğu söylenir. Ben de, dört yıl önce, hobi gibi, rehberlikten kalanların devamı olarak, İbranice'ye başladım. Bu arada, büyük bir sabır ve özveri ile, orijinal açıklamalar yaparak bize İbranice öğretmeye çalışan değerli hocamız Moiz Sustiel ile tanıştım. Moiz Sustiel, Türkiye ile İsrail arasında kültürel ilişkilere katkıları nedeniyle ödüller kazanmış bir gönüllü. Yılmaz Özdil bir yazısında ondan bahsediyor (*). İnternet üzerinden yaptığımız derslerde ilk grubumuz biraz devamsızdı, o nedenle Moiz hoca bize "Hababam sınıfı" adını takmıştı. Devamsızların şampiyonu ve grubun en yaşlısı olan bana da "Hababamların müdürü" ünvanını yakıştırmıştı. Moiz hoca ve yeni gruplar devam ediyor, ben, Youtube'da derslerin videolarını izleyip, evdeki kitapları karıştırarak uzak kalmamaya çalışıyorum. FISIH Fısıh Bayramı, Haftalar Bayramı (Şavuot) ve Çardaklar Festivali (Sukkot) yetişkin erkeklerin kurban sunmak için Kudüs'teki Tapınağa seyahat ettiği üç eski İsrail hac etkinliğidir. Yedi-sekiz gün süren, tüm Yahudi bayramlarının en sevilenlerinden biri olan Fısıh Bayramı'nın kökeni, mevsimin ilk kuzularının doğduğu bahar kutlamalarına dayanır. MS 70 yılında İkinci Tapınağın yıkılmasından bu yana, Fısıh'ın odak noktası, Mısır'dan çıkışın anıldığı, evde gerçekleşen, seder adı verilen törensel yemek olmuştur. Seder masasına, özel bir tabak içinde, sembolik anlamlar taşıyan yiyecekler konur. Seder tabağı Bu yiyeceklerin arasında, bayrama adını veren mayasız ekmek, "matza"nın önemli bir yeri vardır. Türk mutfağının matzaya en yakın ürünü, sacta pişirilmiş yufka sayılabilir. İsrailoğulları Mısır'ı aceleyle terk ederken, ekmeklerini kabartacak zamanları olmadığı için hamuru mayalamadan pişirdikleri anlatılır. Mısır'dan çıkışın, köle iken özgürlüğe kavuşmanın ana konu olduğu Fısıh bayramı sırasında evlerde hiç mayalı tahıl ürünü bulunmaması şarttır. O nedenle Fısıh hazırlıkları içinde evler köşe- bucak temizlenir. HAGGADAH Bayramın ilk akşamı yenen Seder yemeğinin senaryosu, yiyeceklerin hangi sırayla yeneceği, hangi duaların okunacağı, MS 2.Yüzyılda derlenmiş Haggadah kitabında yazıyor. Yemek esnasında, çocuklara soru cevap şeklinde ve güne özgü şarkılarla tarihi ve dini bilgiler veriliyor. Bu şarkılardan biri olan "Had Gadya /Bir Oğlak", 2005 Cannes Film Festivalinde gösterilen "Serbest Bölge/ Free Zone" filminde de çalınıyordu. Natalie Portman Nişanlısından ayrılan Natalie Portman'ın karıştığı maceraların anlatıldığı filmde, şarkıyı Chava Alberstein seslendiriyor ( https://youtu.be/bIfJ841p2gY ). "Had Gadya", İsrail tarihini anlatan, tekerleme şeklinde alegorik bir şarkı. Bir yoruma göre, şarkıda geçen, "iki zuzi" On Emirin yazıldığı iki tableti, "oğlak" Yahudi halkını, "kedi" Mısırlıları, "sopa" Hz.Musa'nın asasını temsil ediyor. İsrail'i işgal eden, sonra birbirini yok eden, Asurlular, Babilliler, Persler, Romalılar sırayla sembolik isimlerle anılıyor. Chava Alberstein'in eklediği savaş karşıtı kısımlar nedeniyle, şarkının 1989'da İsrail radyosunda çalınması yasaklanmış. MAKARON Şaka yollu, Yahudi bayramlarının bir cümle ile özetlenebileceği söylenir: "Bizi yok etmek istediler, başaramadılar, hadi birşeyler yiyelim!" Onun için bu bayram yazısında bir yemek tarifi vermeden olmaz. Fısıh'ta sevilen bir tatlı olan,"makaron" tarifi: Üç yumurtanın beyazı kabarana kadar dövülür, ardından bir fincan şeker ve bir paket vanilya ilave edilerek çırpılır. Üç fincan kıyılmış hindistan cevizi eklenir. Karışım fırın tepsisinde, pişirme kağıdı üzerine bir kaşıkla bırakılır. Hafifçe altın rengine ve hindistan cevizinin bir kısmı çıtır olana kadar, 200 dereceye ısıtılmış fırında 10-12 dakika pişirilir. Fısıh ve Seder için detaylı bilgi : https://tr.wikipedia.org/wiki/Hamursuz_Bayram%C4%B1 (*) https://www.hurriyet.com.tr/israil-e-gol-atacaksan-brezilya-gibi-oyna-18725579