"BİR DAHA ASLA"

Alışverişten dönüyoruz. Arabada, Ulusal Halk Radyosu, NPR, açık. Radyoda bir konuşmacı "Neden "alien" diyorlar? Bu insanlar Mars'tan mı geldi?" diye soruyor... *** ABD'de çalışma vizesi ile bulunan yabancılar "non-resident alien / yerleşik olmayan yabancı" sayılıyor. Birçok kişi gibi, ben de "uzaylı, farklı, uymayan" gibi anlamlara çekilebilen "alien /yabancı" sözcüğünden hoşlanmıyorum. *** O nedenle radyoyu dikkatle dinliyorum... Oğlum "Konuşan Howard Zinn" diyor. HOWARD ZİNN (1922-2010) Amerikalı aktivist, tarih profesörü, yazar. Kendini "demokratik sosyalist" olarak tanımlıyor(1). 1950-60 yıllarında, afro-amerikalıların "Medeni Haklar Hareketi"ne katılmış; Vietnam savaşına, Irak işgaline karşı, protestolarda rol almış. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Fransa'nın Royan ve Çekya'nın Pilsen şehirlerine yapılan hava akınlarında, bir bombardıman uçağında görevliymiş. Harpten dokuz yıl sonra, bu şehirleri ziyaret etmiş. Oradaki insanlara, ne kadar zarar verdiklerini görmüş. "The Politics of History" kitabında, Pilsen'de esas hedef olan Skoda fabrikasına nişan almanın yanında, rastgele bombalar attıklarını yazmış (Wikipedia). Savaşlarda böyle kıyıma sebep olan askerlerin, "sadece emirleri uyguluyordum" bahanesine sığındıklarını söylüyor. Savaştan sonra bütün belgelerini, resimlerini, madalyalarını bir zarfa koyup kaldırmış, üzerine "BİR DAHA ASLA" yazmış. "Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi" , "Marks Döndü" ,"Hareket Halindeki Bir Trende Tarafsız Olamazsınız " gibi eserleri Türkçe'ye çevrilmiş. ABD HALKLARININ TARİHİ "Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi" kitabının, İmge Yayınlarından çıkan Türkçe baskısının tanıtım yazısı şöyle (2): "ABD'yi nasıl bilirsiniz ? II. Dünya Savaşının ardından ve özellikle Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra, dünyaya hükmetmeye, kendi kurallarını bütün uluslara acımasızca dayatmaya çalışan, kapitalizmin ve teknolojinin zirvesine ulaşmış, emperyalist bir ülke olarak elbette. Ancak, bir de öteki Amerika var. Bu kitapta Howard Zinn, işte bu öteki Amerika'yı anlatıyor. Kolomb'un bu koca kıtayı keşfetmesinin ardından, bakir topraklara akın eden halkların, katledilen ve sürülen Kızılderililerin, görülmemiş bir hızla gelişen kapitalizmin ezip sömürdüğü işçilerin, toprakları ellerinden alınan çiftçilerin, ırk ayrımcılığının acısını çeken siyahların, protest müziğin ve edebiyatın, savaşlara karşı mücadele eden kitlelerin, liberterlerin, sosyalistlerin ve feministlerin verdiği mücadeleler, öteki Amerika'nın tarihini, Amerikan Halklarının Tarihini oluşturuyor. Howard Zinn, bu destansı kitapta, Amerika'nın acımasız çıkar mücadeleleri içinde, sınıfsal ve ırksal savaşlardan geçerek, evreler halinde nasıl ABD haline geldiğini anlatıyor; öteki Amerika'nın derin insani boyutlarını, felsefesini, inanılmaz acılarını bazen bir tarihçinin ayrıntılarda gösterdiği titizlikle, bazen bir sosyal bilimcinin çözümleme yöntemleriyle, ama her zaman bir sanatçı duyarlılığıyla ve akıcı bir dille sergiliyor. Howard Zinn öyküsünü günümüze kadar getiriyor ve geleneksel tarihçilerin, diplomatların ve devlet adamlarının, TV dizilerinin, Hollywood filmlerinin gösterdiğinden çok farklı bir Amerika'yı gözler önüne seriyor. Amerikan demokrasisinin, iki partili sistemin, Beyaz Saray dalaverelerinin içyüzünü açığa çıkararak, bugünkü işsizlerin, evsizlerin, her geçen yıl sosyal hakları biraz daha budanan emekçilerin, emeklilerin, kadınların Amerikasını aydınlatıyor." *** Kitabın İngilizcesini internetten indirebilirsiniz (3). Howard Zinn bir söyleşide, yazmak amacının, güçsüzleri harekete geçirmek, hep liderlerden, politikacılardan bahseden resmi tarih kitaplarının aksine, tarihi sıradan insanlar açısından ele almak olduğunu söylüyor (4). AMERİKAN İMPARATORLUĞU Bu hafta kurada Howard Zinn'in en son yazdığı, resimli "A People's History of American Empire / Halkın Açısından Amerikan İmparatorluğu Tarihi" çıktı. Kitabın Türkçesi yok, ama 8 dakika 35 saniyelik bir özeti YouTube'da var (5). Wounded Knee'de askerlerin yaptığı kızılderili katliamı (1890) ile başlayan kitap, Küba'nın , Filipinler'in işgali, sendika mücadeleleri, Vietnam savaşı, Nikaragua'da, İran'da Amerikalıların kendi çıkarları için yaptıkları oyunlarla devam ediyor. GEORGE FLOYD Ayrımcılık hala büyük bir sorun. Minneapolis'te bir polisin öldürdüğü George Floyd olayı en son örnek. Burada sizi sıkmayacağını umduğum, konuyu açacak birkaç kaynak önermek istiyorum: (6) numaralı konuşmada kızılderililerle ayrılmış bir bölgede yaşayan Lacota yerlilerinin yaşam koşulları anlatılıyor. (7) numaralı konuşmada bir kızılderili avukat, petrol boru hattının topraklarından geçmesine nasıl direndiklerini anlatıyor. (8) numaralı kaynakta, aynı zamanda bir komedyen olan konuşmacı, bir afro-amerikalının endişelerini, korkularını renkli bir şekilde anlatıyor. (9) numaralı kaynak, tarihçi Sinan Meydan'ın Sözcü Gazetesinde ABD'de ırkçılık üzerine yazdığı 8 Haziran 2020 tarihli yazısı. "ALİEN" Ve, 28 Mayıs 2020'de, New York Şehir Meclisi karar alarak, resmi yazışmalarda "yabancı" anlamında "alien" sözcüğünü yasakladı (10). Onun yerine "noncitizen", "vatandaş olmayan" kelimesi kullanılacak. Bence "Non-resident alien" in zıddı "permanent resident /sürekli yerleşik" olduğuna göre; mantıken, zıddın zıddı "temporary resident / geçici yerleşik" olabilirdi. *** "Tarihte en kötü şeyler - savaş,soykırım ve kölelik- baş kaldırmaktan değil boyun eğmekten ortaya çıkmıştır" Howard Zinn (1) Howard Zinn's Personal Philosophy (2)Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi - 1492'den Günümüze - Howard Zinn - 9789755334288 - Kitap | imge.com.tr (3) A people's history of the United States - Howard Zinn (4) howard zinn in depth (5) https://youtu.be/Arn3lF5XSUg (6)https://www.ted.com/talks/aaron_huey_america_s_native_prisoners_of_war?utm_campaign=tedspread&utm_medium=referral&utm_source=tedcomshare (7)The Standing Rock resistance and our fight for indigenous rights (8)How to deconstruct racism, one headline at a time (9)Sinan Meydan: ABD'de ırkçılığın kısa tarihi - Sözcü Gazetesi (10)NYC Council Votes to Ban the Terms 'Alien' and 'Illegal Immigrant' on Official Docs